Monday 26 February 2018

मुलांच्या लेखणीतून


आमच्या गावची यात्रा!
आमच्या संघाचे नाव ‘उडान’ आहे. १८-११-१७ रोजी शनिवारी आमची बैठक झाली. येणाऱ्या शुक्रवारी आमच्या गावात यात्रा
भरणार होती. यात्रेत आमाले काहीतरी करायचं होतं. बैठकीत आम्ही ठरवलं की, आपण यात्रेत येणाऱ्यांसाठी पाण्याची व्यवस्था करू. आणि गोपालने सांगलं की यात्रेत खुप कचरा होतो, तो होऊ नये म्हणून आपण यात्रेत कचराकुंड्या ठेवू. मग आम्ही सर्व तयारीला लागलो.
पुन्हा बुधवारी आम्ही तयारीसाठी छोटी मिटिंग घेतली.
यात्रेत पाणपोई लावण्यासाठी आम्ही फायबरच्या मोठ्या तीन टाक्या स्वच्छ पाण्याने एका मोक्याच्या जागी भरून ठेवल्या. प्रत्येकाकडून एक-एक ग्लास असे १०-१२ ग्लास जमा केले. शाळेतला एक टेबल नेऊन त्या टेबलावर पाणी वाटप केलं.
शाळेत असणाऱ्या विध्यार्थी हजेरीतले कोरे पानं कापून एक हजेरी तयार केली. दोन-दोन मुलांची दोन तास अशी पाणी वाटण्याची ड्युटी लावली कारण सर्वांना यात्रेत फिरायला पण वेळ मिळायला पाहिजे.
सर्वांनी दोन-दोन तास पाणी वाटायचं काम व्यवस्थित केलं. आमच्या शाळेत आम्ही गॅदरिंगच्या वेळेस बनवलेलं बॅनर होतं. आम्ही ते बाहेर काढलं. आमच्या व गावकऱ्यांच्या तर्फे जलसेवा असं दादांनी एका कार्डशीटवर लिहिलं अ आम्ही ते त्या बॅनरवर लावलं.
आम्ही यात्रेत जागोजागी कचराकुंड्या पण ठेवल्या होत्या. दादांनी आम्हाला किराणा दुकानातून पुठ्ठे आणून दिले होते. आम्ही ते पुठ्ठे चिकटपट्टीने पक्के चिकटवून त्यांचे बॉक्स तयार केले. त्यावर ‘कुमार निर्माण – उडान गट’ व ‘कचरापेटी’ असं दादांकडून लिहून त्या १२ कचराकुंड्या यात्रेत सर्वदूर ठेवल्या.
यात्रेत दोन दिवस आम्ही खुप लोकांना पाणी पाजलं व आमच्या कचराकुंड्यांमुळे यावर्षी यात्रेत कचरापण कमी झाला.
दीक्षा जगदेव इंगळे
निमंत्रक: मंगेश ढेंगे, मुक्ताईनगर
आमची फन फेअर!
आम्हा मुलांना एक फन फेअर करायची खुप इच्छा होती म्हणून आम्ही फन फेअर करायची ठरवली. त्यातून मिळणारे पैसे आम्ही अंध शाळेला द्यायचे ठरवले. डिसेंबरमध्ये अडचण असल्याने आम्ही २६ नोव्हेंबरला फन फेअर करायची ठरवली. त्यासाठी सर्वांची परवानगी घेतली. आम्ही जय्यत तयारी केली. तीन दिवस आधी प्रत्येक बिल्डिंगमध्ये पोस्टर्स लावले. अखेर तो दिवस आला. फन फेअर संध्याकाळी ६.३० ला चालू होणार होतं. आम्ही ४ वाजताच खुर्च्या मांडल्या व तयारी केली. ६ वाजता तयार होऊन आम्ही परत आलो व सगळे सामान आणले. मी भेळ बनवत होतो. ६.३० वाजले. आत येणारा पहिला मुलगा सी विंगमधला रोनीत होता. सगळे त्याला स्वतःच्या स्टॉलवर बोलावू लागले. मग हळू-हळू अजून लोकं आली. दाराच्या सगळ्यात जवळ सुमेध होता. तो बटाटेवडे विकत होता, मग मी होतो, माझ्या बाजूला टेबलवर मिती-मधुरा व स्वानंद होते. मिती-मधुरा दाबेली विकत होत्या तर स्वानंद सॅन्डविच! त्याची आई सॅन्डविच खुप मस्त बनवते म्हणून मी त्याला आणायला विचारले होते आणि त्याने आणले. त्याच्यापुढे अर्णव खुप चविष्ट मिल्कशेक विकत होता. ईशा व अद्वैत खेळ खेळवत होते. अद्वैतचा खेळ लोकांनी खुप वेळ खेळला. आमच्या सगळ्यांचे खाण्याचे स्टॉल रात्री ८.३०ला संपले आणि आमची फन फेअरपण संपली. या फन फेअरमधुन आम्ही ३००० रु. जमवले. ते आम्ही अंधशाळेला दिले.
ईशान मराठे
निमंत्रक: प्रसन्न मराठे, पुणे
आम्ही गावात कचराकुंड्या ठेवल्या!
आम्ही एके दिवशी बैठकीला बसलेलो होतो आणि आमच्या गावाबद्दल चर्चा सुरु होती. आमचं गाव तसं छोटसंच आहे. तेव्हा गावात इकडे-तिकडे खुप कचरा पडलेला असतो यावर चर्चा सुरु झाली. मग गावातील कोणकोणत्या जागी जास्त कचरा पडलेला असतो यावरपण आमची चर्चा झाली. मग आम्ही ठरवलं की गावातल्या दुकानांसमोर काही कचराकुंड्या ठेवायच्या. मग कशाप्रकारच्या कचराकुंड्या ठेवाव्यात यावर आम्ही बोलत असताना संघातील एक जण म्हटला की प्लास्टिकच्या कचराकुंड्याचा विचार केला तर एका कचराकुंडीसाठी ३००-४०० रु. लागतील तर ते पैसे कुठून आणायचे असा प्रश्न निर्माण झाला. मग आम्ही शाळेच्या मुख्याध्यापकांना जाऊन भेटलो आणि आमची कल्पना आणि आमच्यात झालेली चर्चा त्यांना सांगितली आणि आमची अडचणपण सांगितली. तेवढ्यात सर म्हणाले, “अरे! शाळेत रिकामे खोके पडलेले आहेत. त्यापासून तुम्ही कचराकुंड्या तयार करू शकता.”
मग काय, आम्हाला भारीच आयडिया मिळाली. मग आमच्या संघातील रोहन व मयुरने मोठमोठे ६-७ खोके आणले. त्यावर आम्ही ‘स्वच्छतेतून समृद्धीकडे!’, ‘कुमार निर्माण – भराडीची भरारी गट’ असं लिहिलं. ठरल्याप्रमाणे आम्ही गावातील काही दुकानांच्यासमोर त्या कचराकुंड्या ठेवल्या आणि लोकांना त्यात कचरा टाकण्याची विनंतीपण केली.
निमंत्रक: समाधान ठाकरे, भराडी
आम्ही पाऊस मोजला!
एका बैठकीत चर्चा करत असताना आमचा पाण्याचा विषय निघाला. कारण गावाकडे तसेच एकंदरीत मराठवाड्यात पाण्याची समस्या खुपच गंभीर आहे. मग आम्ही पाण्यासंबंधी सर्व बाजूंनी चर्चा सुरु केली. नंतर आमच्या संघातील वैष्णवीने हिने ‘रेन वॉटर हार्वेस्टिंग’ बद्दल मुलांना माहिती सांगितली. मग आम्ही त्याबद्दल चर्चा केली. पण आम्हाला याविषयी सखोल माहिती नव्हती म्हणून आम्ही पुरेशी माहिती जमवून पुढच्या बैठकीत या विषयावर चर्चा करायची असं ठरवलं.
आम्ही पुढच्या बैठकीला जमलो तेव्हा आम्ही सुरुवातीला खेळ खेळलो. मग आमच्या निमंत्रक दादांनी आम्हाला ‘रेन वॉटर हार्वेस्टिंग’ संबंधीचे काही विडीयो दाखवले. ते बघताना आम्हाला खुप प्रश्न पडले, त्यावर आम्ही भरपूर चर्चा केली. आणि मग आम्हाला हा ‘रेन वॉटर हार्वेस्टिंग’चा  प्रयोग करायची उत्सुकता लागली.  हा प्रयोग संघातील एका मुलीच्या छतावर करायचं ठरलं.
आम्ही बैठकीला येण्याआधी याबद्दल बराच अभ्यास केला होता. एक छोटासा प्रयोग करून गावातील लोकांत पाण्याचे महत्त्व व ‘पाणी अडवा-पाणी जिरवा’ या संकल्पनेची जनजागृती करायची असं ठरलं.
पुढच्या बैठकीत दादांनी आम्हाला एक विडीयो दाखवला ज्यात पाऊस मोजण्याची एक सोपी पद्धत दाखवली होती. ते बघितल्यावर आम्ही तो प्रयोग करायचं ठरवलं. त्यासाठी काय काय साहित्य लागेल याची यादीपण बनवली. त्यामध्ये रिकाम्या पाणी बॉटल, मोजपट्टी (स्केल), चिकटपट्टी, कात्री अशी यादी तयार झाली.
दुसऱ्या दिवशी यादीप्रमाणे सर्व साहित्य घेऊन आम्ही एकत्र जमलो. साहित्य व्यवस्थित मांडून घेतलं आणि पाऊस मोजण्यासाठीचं
छोटसं यंत्र बनवायला सुरुवात केली. आम्ही २ छोटे यंत्र बनवले आणि संघातील दोघांच्या घराच्या छतावर बसवायचं ठरवलं. त्यासाठी आम्ही आरती आणि रेणुकाच्या घराची निवड केली. त्यानुसार आम्ही ते यंत्र बसवलं. नंतर  आम्ही दोन गट केले. एक गट आरतीच्या घरावर बसवलेल्या यंत्रामधील पाऊस मोजायचा आणि दुसरा गट रेणुकाच्या घरावर बसवलेल्या यंत्रामधील पाऊस मोजायचा. आमच्या दोन्ही गटांनी पुढचे चार-पाच दिवस रोज सकाळी जाऊन बॉटलमधील पाण्याचे प्रमाण मोजले आणि त्याचे नीट निरीक्षण केले. संघातील हनुमंत व अभिजित यांनी दोन्ही ठिकाणचे मापं एकदम बरोबर घेतले. यातून आम्हाला समजलं की दोन दिवसांत १२ ते १६ मिमी पाऊस पडलेला आहे. म्हणजे पाऊस कमी पडला होता कारण तेव्हा पावसाळा संपत आला होता.
हा प्रयोग करताना आम्ही खुप मज्जा पण केली आणि पुढच्या वर्षीच्या पावसाळ्यात ‘रेन वॉटर हार्वेस्टिंग’चा  प्रयोग नक्की करायचा असंही ठरवलं!
सदानंद चिंचकर, बेडकुची वाडी,बीड
आमची व्यसनमुक्तीची रॅली!
आम्ही शाळेत येत असताना रस्त्यावर काही लोक व्यसन करत होते. तंबाखू खाऊन रस्त्यावर थुंकत होते. आम्ही शाळेत आल्यावर
व्यसनमुक्तीची एक रॅली काढायचं ठरवलं. सर्वांनी त्याला होकार दिला. तसे आम्ही सरांना सांगितले. सर म्हणाले ही कल्पना उत्तम आहे, आपण मुख्याध्यापकांना याविषयी विचारले पाहिजे. मग आम्ही त्यांना विचारले, त्यांनीही आम्हाला परवानगी दिली.
आमच्या संघातील कौस्तुभ म्हणाला की “आपण रॅली २६ जानेवारीला काढली पाहिजे कारण त्यादिवशी उत्साह जास्त असतो.” अनिकेतने कल्पना दिली की आपण व्यसनमुक्तीबद्दल घोषवाक्ये बनवली पाहिजेत. ‘घोषवाक्ये बनवायची कशावर?’, आम्हाला प्रश्न पडला. तेवढ्यात शुभमने अतिशय उत्तम कल्पना सुचवली. ती अशी की, ‘आपण ड्रॉइंग पेपरवर घोषवाक्ये लिहून घ्यावी अन त्याला मागून पुठ्ठा आणि काठी लावावी.’ मग आम्ही घोषवाक्ये बनवली. २५ जानेवारीला आम्ही बनवलेली सर्व घोषवाक्ये आणली व सरांनी सांगितल्याप्रमाणे त्यात थोडाफार बदल केला.
२६ जानेवारीला आमची ही व्यसनमुक्तीची रॅली आंबेडकर चौकातून निघून व जुन्या मोंढ्यापासून एक फेरी करून शाळेत आली.
आम्ही गल्लीतून जात असताना व्यसनमुक्तीच्या घोषणा दिल्या व त्याद्वारे लोकांना समजावलं की व्यसन करू नका. सरांनी मुलांना रस्ता ओलांडण्यास मदत केली. ही आमची रॅली व्यवस्थितपणे पार पडली!
अनिकेत, कौस्तुभ व हेमचंद्र
निमंत्रक: निलेश राठोड, माजलगाव
आम्ही प्रजासत्ताक दिन साजरा केला!
२६ जानेवारीच्या निमित्ताने आमच्या संघाच्या वस्तीत आम्ही मुलांनी अनेक कार्यक्रमांचे आयोजन केले होते. त्यात आम्ही पालकांकारिता प्रदर्शनी भरवली होती. या प्रदर्शनीमध्ये आम्ही वर्षभर केलेल्या कृतिकार्यक्रमांचे फोटो, चित्रं, पोस्टर्स लावले होते. नंतर आम्ही भाषणं आणि काही सांस्कृतिक कार्यक्रमही पालकांसमोर सादर केले. यानंतर दादांच्या मदतीने कुमार निर्माणमधुन भेट मिळालेले फास्टर फेणेची पुस्तकं आणि कौतुकपत्र आम्हाला आमच्या पालकांच्या हस्ते देण्यात आले.
यावेळी वस्तीतील सर्व पालकांनी चांगली उपस्थिती दर्शविली आणि प्रदर्शनीला उत्स्फूर्त प्रतिसाद दिला. तसंच जी जुनी मुले संघ सोडून गेली होती त्यांनीही या कार्यक्रमात भाग घेतला. मग सर्वांना खाऊ दिला.
या कार्यक्रमासाठी आम्ही पहिल्यांदाच रस्त्यावरील सर्व परिसर स्वतःच झाडून स्वच्छ केला आणि बसण्याकरिता घरून ताडपत्री वैगरे आणून व्यवस्था केली. हे करताना आम्ही सर्वांनी खुप धम्माल केली.
निमंत्रक: नितीन कायरकर, नागपूर

No comments:

Post a Comment